Την Τετάρτη 22 Μαρτίου 2023 μαθητές του τμήματος Γ' 3 (γυμνασίου), πραγματοποίησαν το πείραμα του Ερατοσθένη. Οι μαθητές συγκεντρώθηκαν στην αυλή του σχολείου μας και στις 12:33 ακριβώς( την ώρα όπου κατα την εαρινή ισημερία ο ήλιος βρίσκεται στο μεγαλύτερο ύψος της τροχίας του πάνω από τον τόπο του σχολείου), υπο τον συντονισμό των εκπαιδευτικών τους, κ. Σκαμάγκα Κ.(Φυσικός) και κ. Τσιόπτσια Ε.(Μαθηματικός), έκαναν τις κατάλληλες μετρήσεις και υπολόγισαν με προσέγγιση την περίμετρο και την ακτίνα της γής.
 |
 |
 |
 |
Η παραπάνω δράστηριότητα πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της πανελλήνιας δράσης που διοργανώνει η ΠΑΝΕΚΦΕ.
Οι παρακάτωπληροφορίες έχουν αντλιθεί από την ιστοσελίδα της ΠΑΝΕΚΦΕ:
Ο Ερατοσθένης (3ος π.Χ. αιώνας) ήταν Διευθυντής της μεγάλης Βιβλιοθήκης του Μουσείου της Αλεξάνδρειας, όπου σε ένα πάπυρο διαβάζει ότι στις 21 Ιουνίου (νοτιοανατολικά της ηλίου) στα νότια σύνορα της πόλης Συήνης (Ασσουάν), οι στύλοι δεν ρίχνουν καθόλου σκιά και ο Ήλιος ανακλάται ακριβώς στο βάθος ενός πηγαδιού (δηλαδή βρίσκεται στο Ζενίθ του τόπου). Ως επιστήμονας, λοιπόν, ο
Ερατοσθένης διερωτήθηκε, εάν συμβαίνει το ίδιο ταυτόχρονα και σε άλλο άλλο πχ. στην Αλεξάνδρεια. Όμως, στην Αλεξάνδρεια, κατά την ίδια μέρα και ώρα, οι κατακόρυφοι στύλοι έριχναν σκιά.
Αν η Γη ήταν επίπεδη, οι κατακόρυφοι στύλοι στις δύο πόλεις θα ήταν παράλληλοι και θα έπρεπε και οι δύο να ρίχνουν σκιά. Αφού, λοιπόν, αυτό δεν είναι αλήθεια, τι μπορεί να συμβεί; Η απάντηση δόθηκε από τον Ερατοσθένη υποστηρίζοντας ότι η επιφάνεια της Γης δεν είναι επίπεδη αλλά σφαιρική. Αυτό το συμπέρασμα είναι, προφανώς, θεμελιώδους σημασίας και επιπλέον επέτρεψε στην Ερατοσθένη να προσδιορίσει την ακτίνα και τη μήκος της περιφέρειας της Γης. Πραγματικά, από το μήκος της σκιάς υπολογίζεται αμέσως η διαφορά των γεωγραφικών διαστάσεων των δύο πόλεων, ίση με περίπου 7 μοίρες. Επειδή η απόσταση των δύο πόλεων ήταν γνωστή από ιστορίες βηματιστών και ήταν ίση με περίπου 800 χιλιόμετρα (εικάζεται ότι ο Ερατοσθένης ενοικίασε βηματομετρητές για τη μέτρησή της), η περιφέρεια της Γης υπολογίστηκε με 40000 χιλιόμετρα.
Αυτή είναι η σωστή απάντηση και ο Ερατοσθένης έδωσε με τη χρήση ως μοναδικά εργαλεία ράβδους, μάτια, πόδια, μυαλό με απλότητα σκέψης και εκτελέσεως. Το λάθος στον υπολογισμό ήταν μόνο 2%, ένα πραγματικά αξιοσημείωτο επίτευγμα για περίπου 2,5 χιλιάδες χρόνια πριν. Έτσι, ο Ερατοσθένης ήταν ο πρώτος άνθρωπος που μετρά τις διαστάσεις του πλανήτη Γη, γι ‘αυτό και θεωρείται δημιουργός της μαθηματικής γεωγραφίας.
Γενικά για τη δράση Ερατοσθένης 2023
Το Πείραμα
Το Πείραμα αυτό συγκαταλέγεται στα 10 πιο όμορφα επιστημονικά πειράματα στην ιστορία της Φυσικής. Την ημέρα της Εαρινής Ισημερίας, που χαρακτηρίζεται ως «αρχή της Άνοιξης», ο Ήλιος βρίσκεται ακριβώς πάνω από τον Ισημερινό της Γης, με αποτέλεσμα η
νύχτα και η ημέρα να έχουν ίση διάρκεια σε οποιοδήποτε σημείο της γήινης επιφάνειας.
Έτσι, θεωρείται «ευκαιρία» να επαναλάβουμε το πείραμα του Ερατοσθένη, αφού γνωρίζουμε τον τόπο που ο Ήλιος ρίχνει τις ακτίνες του κατακόρυφα.
Συμμετοχή των μαθητών
Στους πρωταρχικούς στόχους της δράσης συγκαταλέγονται: η συμμετοχή των μαθητών/μαθητριών σε μια δραστηριότητα μεγάλου ενδιαφέροντος, η ανταλλαγή των δεδομένων και η διαθεματική προσέγγιση. Η διαδικασία των παρατηρήσεων, τωνμετρήσεων και των υπολογισμών υπεισέρχεται στη γνωστική περιοχή αρκετών σχολικών μαθημάτων της Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (Φυσικά/Φυσική, Γεωγραφία, Μαθηματικά, Πληροφορική κ.ά.).
Στη δράση μπορούν να συμμετέχουν ομάδες μαθητών/μαθητριών, με τις οδηγίες των εκπαιδευτικών τους. Οι παρατηρήσεις και οι μετρήσεις της κάθε ομάδας μπορούν να πραγματοποιηθούν στην αυλή του σχολείου της.